Dit bericht is 2048 keer gelezen

SCHOONHOVEN – In de vorige eeuw waren ze gezichtsbepalend: fabrieksschoorstenen. Wie nu goed oplet komt tot de conclusie dat er niet veel in Nederland meer staan. In de glorietijd waren het er ruim 11.000 stuks in ons land. Daar zijn er nauwelijks 600 van over. Er staat er nog maar eentje in de Krimpenerwaard.

Twee jaar geleden heeft Arjan Barnard het boek ‘Fabrieksschoorstenen in Nederland’ uitgebracht. De schrijver is docent uurwerktechniek aan de Vakschool. “Ik heb er dertig jaar over gedaan om dit resultaat te kunnen presenteren,” vertelt Barnard in gesprek met RTV Krimpenerwaard. “Door de sloop van een schoorsteen van een zuivelfabriek vlak bij mijn woning, kwam ik erachter dat er weinig over gedocumenteerd was. Niemand wist bijvoorbeeld het bouwjaar of de hoogte. Uiteindelijk ben ik op het spoor gekomen van schoorsteenbouwer De Ridder. Via dit bedrijf en een andere schoorsteenbouwer heb ik de beschikking gekregen over een archief die de basis heeft gelegd voor dit boek. Sponsors en het Prins Bernard fonds hebben het financieel mogelijk gemaakt om dit boek uit te brengen.”

Uniek
Menigeen zal in eerste instantie de schouders ophalen over fabrieksschoorstenen. Toch is er veel over te vertellen. “Als ik er lezingen over geeft krijg ik vrijwel altijd positieve reacties. De verschillende maten, hoogten, versieringen, het verhaal erachter maakt het interessant.” Het opgeleverde boek is uniek in zijn soort en is het eerste, opgeleverde overzicht over dit onderwerp. Uitgelicht worden bouw en ontwikkeling, materialen en bouwwijzen, versieringsvormen en opkomst en ondergang. Ruim 7.000 bedrijven en bijbehorende schoorstenen worden genoemd en toegelicht. Dit alles met tal van foto’s ter illustratie.

Erfgoed
“In de Oostpoort in Rotterdam is de oudst bekende schoorsteen. Dat was bij een gemaal met een stoommachine in 1776. De bouw was eerst met normale metselstenen. Vanaf 1850 werden steeds vaker radiaalstenen gebruikt, stenen die geperst zijn in een soort taartpunt. Daarmee werd het gemakkelijker om ronde schoorstenen te bouwen. Dit betekende ook nagenoeg het einde van de vierkante exemplaren. Ronde schoorstenen zijn beter omdat er dan geen roet blijft hangen in de hoeken. In 1974 is de laatste schoorsteen gebouwd die bedrijfsmatig gebruikt werd.” Barnard is lid van de STIF (Stiching Fabrieksschoorstenen) die zich inzet voor behoud van de laatste schoorstenen die nu nog overeind staan. Het is industrieel erfgoed wat voor het nageslacht gekoesterd moet worden. De laatste in de Krimpenerwaard is de schoorsteen van de voormalige DIKA Fabriek in Schoonhoven.

Meer over dit onderwerp is te beluisteren zaterdag 30 november tussen 12.00 en 14.00 uur op het radiokanaal van RTV Krimpenerwaard. Het boek ‘Fabrieksschoorstenen in Nederland’ is te bestellen via www.stif.nl/bestel-formulier/.

Dika Fabriek Schoonhoven

Dit bericht is 2048 keer gelezen