Dit bericht is 1162 keer gelezen

GOUDA- De restauratie van de Haastrechtse molen in Gouda is van start gegaan. De molen zorgt ervoor dat de polder beneden Haastrecht wordt droog gemaald, maar staat al sinds 2018 ‘stil.’ Afgelopen week is de restauratie van start gegaan en over een half jaar kan er eindelijk weer mee worden gedraaid. Tot groot enthousiasme van de molenaar zelf.

“De molen staat sinds april 2018 stil, toen heb ik hem zelf stilgezet”, zegt Niels Noorlander, molenaar van de Haastrechtse molen. “In december 2018 heb ik er nog een keer mee gedraaid. De molen heeft Fokwieken, dat is allemaal van hout en dat was zo slecht, allemaal rot en dan verlies je planken onderweg. Toen hebben we ‘m stil gezet en is er nooit meer een slag mee gedraaid.”

Deze molen is uniek, omdat dit de enige molen is met een ronde stelling die nog maalvaardig is. “De molen is echt nog in bedrijf en dat is eigenlijk de enige in Nederland in deze soort”, zegt Martin van der Spek, hoogheemraad van het Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard. “Een stelling is een verhoging waar de molen op is gezet en daardoor komt de molen met haar wieken boven de IJsseldijk uit om voldoende wind te vangen om daadwerkelijk het maalwerk in gang te zetten.”

‘Mijn molen’
“Het polderpeil ligt op -3,35 en de IJssel ligt op +60 dus wij malen het ongeveer drie meter omhoog”, legt de molenaar uit. “Dat hebben wij in de afgelopen drie jaar vol elektrisch gedaan en niet meer op de wind.”

“Ik zal blij zijn als de restauratie klaar is en ze weer met mij kan praten. Je moet het zo zien: die molen praat met je. Als ik aan het malen ben dan zeil ik haar ’s ochtends op en dan zit je in de woonkamer en die molen praat. Je hoort wanneer ze te hard gaat, je hoort het en dát heb ik de afgelopen drie jaar niet meer kunnen horen. Het wordt tijd dat ze weer met mij kan praten. Het is ook echt ‘ze’. Mijn molentje”, zegt Noorlander trots.

Drieledig belang
“Deze molen heeft eigenlijk een drieledig belang. Het eerste belang is uiteraard de functie. Ze moet de polder beneden Haastrecht droogmalen”, zegt Van der Spek. “Het tweede belang is het Hoogheemraadschap zelf. Het is een uithangbord van de werkzaamheden die wij als hoogheemraadschap doen. Het hoogheemraadschap heeft een specifieke functie, namelijk veilige dijken, voldoende water in de polder, schoon water en het zuiveren van afvalwater. Dus deze molen is een heel mooi visitekaartje van het werk wat een hoogheemraadschap doet.”

“Het derde belang is het gebied zelf. Deze molen vertegenwoordigd ook dit gebied. De drooglegging van het gebied is een hele belangrijke en dat geldt eigenlijk voor heel West-Nederland: de molens zijn heel sterk verbonden met de ontwikkeling en de opbouw van de welvaart van Nederland. Het droogleggen van de polders, de voedselvoorziening en als gevolg daarvan hebben we een welvaartsstaat kunnen opbouwen. En die geschiedenis houden we graag levend voor de inwoners van het gebied”, legt Van der Spek uit.

Molenaarsambacht
“In deze polder is het heel bijzonder dat je met een molen nog echt een rol kan spelen in de waterhuishouding”, zegt Jesse in het Veld van restauratie werkplaats Schiedam. “Dat maakt het voor de molen en de molenaar net even wat leuker, want dan heb je echt nog de rol die de molen van ouds heeft gehad.”

“En daarbij is sinds kort het molenaarsambacht ingeschreven op de werelderfgoedlijst van UNESCO”, vervolgt In het Veld. “Dus ook wat Niels hier straks weer op de molen gaat doen behoort tot het werelderfgoed. Daarom is het ook heel belangrijk dat we de molen hier in goede conditie houden. Een molen die netjes onderhouden wordt heeft eens in de veertig jaar een wat grotere beurt nodig. Dan zijn de wieken versleten, dan is het binnenwerk versleten dan is vaak het houtwerk aan het einde van zijn levensduur en dan is er wat meer onderhoud nodig en daar zijn we nu mee bezig.”

Restauratie
“De wieken bestaan uit twee roeden. Die zijn kruiselings door de as heen gestoken. Normaal gesproken trekken we die met een lange telescoopkraan er van bovenaf uit. Alleen een hele grote kraan die je daarvoor nodig hebt kun je hier niet kwijt en vandaar dat we die er hier horizontaal uit moeten halen. Dat is voor ons ook de eerste keer, maar met een goede voorbereiding komt het wel goed”, vertelt In het Veld.

De molen wordt helemaal kaal gemaakt en ook het staalwerk wordt naar de restauratie werkplaats in Schiedam gebracht om alles helemaal goed schoon en als nieuw te maken. “Dat doen we zodat we dan in ieder geval de komende veertig a vijftig jaar weer door kunnen met de molen”, zegt Noorlander. In het Veld gaat verder: “De roeden komen niet meer terug. Die zijn een aantal jaren geleden doorgemeten op plaatdiktes en overbelastkwaliteit en die voldeden niet meer aan de normen die we tegenwoordig aan molenroedes stellen. Daarom worden deze vervangen voor nieuwe exemplaren.”

Emotioneel
“Als het een beetje mee zit dan start het metselwerk in februari en dan ergens april, mei gaan de wieken er weer in en dan rond eind mei, juni zal ze weer kunnen draaien. En daar heb ik echt heel veel zin in”, zegt Noorlander enthousiast.

Op de vraag of het pijn doet om de molen zo te zien zonder wieken antwoordt de molenaar toch redelijk emotioneel: “Het is wel heel raar om haar zo te zien. Nu kan ze helemaal niks meer.” Na een stilte zegt Noorlander toch weer opgewekt dat hij over een half jaar weer mag. “Dan gaat het gewoon weer helemaal goed komen. Maar het is wel heel raar ja, toch wel emotioneel.”

Dit bericht is 1162 keer gelezen